Türkiye’de uyuşturucu kullanımıyla HIV de yaygınlaşıyor

BM Uluslararası Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC)’nin “Dünya Uyuşturucu İle Mücadele Günü” için yayınladığı rapora göre 10 yılda uyuşturucu kullanımı yüzde 20 artarken Türkiye, sentetik uyuşturucuların en yoğun bulunduğu ülkeler arasında yer aldı. Rapora göre uyuşturucu kullanımıyla birlikte HIV oranı da artıyor.

UNOCD, Uluslararası Uyuşturucu Kullanımı ve Kaçakçılığıyla Mücadele Günü olarak da bilinen 26 Haziran Dünya Uyuşturucuyla Mücadele Günü için dünyadaki uyuşturucu kullanımına dair bir rapor yayınladı. Rapora göre; dünyada 2012-2022 yılları arasındaki on yıllık dönemde yasadışı uyuşturucu kullanan kişi sayısı, küresel seviyede 292 milyona yükseldi. Buna göre, 10 yıl içinde kaçakçılıktaki artışla birlikte kullanıcı sayısının da yüzde 20 oranda arttığı ve 15-64 yaş aralığındaki her 18 kişiden birinin uyuşturucu kullandığı kaydedildi.

Raporda, dünyada en fazla kullanılan uyuşturucu maddenin esrar olduğu kaydedilirken toplamda 228 milyon kişinin esrar tükettiği belirtildi. Bunun yanı sıra, 60 milyon kişinin opiyat, 30 milyon kişinin amfetamin, 23 milyon kişinin kokain ve 20 milyon kişinin de ekstazi kullandığı tespit edildi.

Metamfetamin en fazla İstanbul’da ele geçirildi

Rapora göre, Türkiye, “metamfetamin ve captagon” gibi sentetik uyuşturucuların en yoğun bulunduğu ülkeler arasında yer aldı. Özellikle İstanbul ve Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki İran-Irak sınırlarındaki illerde sentetik uyuşturucuların yoğun bir şekilde bulunduğu ve ele geçirildiği kaydedildi. Son yıllardaki en büyük iki metamfetamin pazarının Türkiye’nin de güzergahında yer aldığı Yakın ve Orta Doğu/Güney-Batı Asya ile Güneydoğu Avrupa olduğu belirtildi. Raporda, captagon maddesinin 2021-2023 yılları arasındaki ticari güzergahının da Lübnan’dan deniz yoluyla Suriye üzerinden ise kara yoluyla Türkiye’ye getirildiği tespitine yer verildi.

Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı’nın, 2022 yılında yayınladığı “Mefamfetamin: Türkiye ve Dünyadaki Durumu” başlıklı rapora göre de metamfetamin Türkiye için bir tehdit unsuru. Metamfetamin kullanımı, üretimi ve ticaretinin küresel anlamda yaygınlaşması üzerine çalışılan raporda, “2022 yılının ilk yedi ayında görülen metamfetamin yakalama miktarı, 8 bin 600 kilograma ulaşmıştır, bu yakalama verisi metamfetaminin önümüzdeki dönemde de tehdit unsuru olarak kalacağının bir göstergesidir” ifadeleri kaydedilmişti.

Türkiye’nin afyon tedarikçisi Afganistan

Raporda yer alan küresel uyuşturucu sorunu haritasında Türkiye’de, metamfetaminin yanı sıra afyon üretimi, ticareti ve kullanımının da yaygın olduğu dikkat çekti. Haritada, Türkiye’nin öncelikli afyon tedarikçisinin Afganistan olduğu belirtildi. Buna göre, uyuşturucu kullanımı ve buna paralel olarak kaçakçılığın da artmasıyla küresel anlamda uyuşturucu rotalarının da genişlediği açıklanırken, “Balkan Rotası”nın afyon ticaretinde hala ana güzergah olduğu ifade edildi. Buna göre Balkan Rotasındaki güzergahta, Afganistan’da üretilen uyuşturucu maddenin, İran, Türkiye, Bulgaristan üzerinden Avrupa’ya gittiği, diğer taraftan da Orta Asya ülkelerine ya da Pakistan ve Hindistan’a kadar uzandığı kaydedildi.

Küresel yasa dışı afyon üretiminin en çok yapıldığı Afganistan’da ise 2022’ye göre 2023'te ciddi düşüş yaşandı. Buna göre, afyon üretimi, 2023’te yüzde 95 geriledi ve bu maddeyi üreten bir başka ülke olan Myanmar'da ise üretim, yüzde 36 arttı.

“HIV-pozitif kişi sayısı 18 bin 737”

Rapordaki küresel uyuşturucu sorunu haritasında, geçen sene yayınlanan raporda olduğu gibi Türkiye’de, uyuşturucu kullanımına paralel olarak İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü (HIV)’nün yüksek oranda görüldüğü bildirildi.

HIV’i taşıyanlar ile dayanışmak ve yardımlaşmak amacıyla kurulan Pozitif Yaşam Derneği’nin yayınladığı “HIV’in Olası Bulaş Yolları” yazısına göre de uyuşturucu kullanımının artmasının HIV’in yaygınlaştırıyor. Türkiye’deki HIV vakalarını kaydeden Birlikte HIV’den Güçlüyüz Platformu’nun 08 Kasım 2023 tarihinde yayınladığı verilerine göre ise, Türkiye’de 2019-2023 yılları arasında HIV-pozitif kişi sayısı 18 bin 737.