Sahte içkiye bağlı ölümler nedeniyle CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun talimatıyla kurulan heyet, Meclis'te düzenlediği basın toplantısında “sahte içki raporunu” açıkladı.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Adana Milletvekili Burhanettin Bulut, İzmir Milletvekilleri Sevda Erdan Kılıç ve Mahir Polat, Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel, İstanbul Milletvekili Ali Şeker, Kırıkkale Milletvekili Ahmet Önal, Kırşehir Milletvekili Metin İlhan, Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu ve Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer'in bulunduğu komisyon, sahte içkiye bağlı ölümlerin yaşandığı şehirleri ziyaret etmiş ve hayatını kaybedenlerin aileleriyle görüşmeler yapmıştı.
Heyetin Meclis'te düzenlediği basın toplantısında konuşan CHP'li Ağbaba, sahte içkiye bağlı ölümlerin en önemli nedeninin “iktidarın siyasi bir tercihle bireylerin yaşamına doğrudan müdahale etme anlayışı” olduğunu ifade etti. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba’nın açıklamaları şöyle:
“GİZLENEN AMA ÇOK ÖNEMLİ BİR GÜNDEM”
*Bugün ülkemizin gizlenen ama çok önemli bir gündemini konuşmak için buradayız. Sahte içkiye bağlı olarak yaşanan ölümler Türkiye'nin en önemli sorunlarından biri olarak önümüzde duruyor.
“2,5 AYDA 98 ÖLÜM”
*Biliyorsunuz 9 Ekim'de, bir anda onlarca yurttaşımızı kaybetmemizin ardından sahte içki yenden Türkiye'nin gündemine geldi. 9 Ekim'den bu yana tam 78 gün geçti ve bu süre zarfında, üzülerek söylüyorum, resmi rakamlara göre tam 98 yurttaşımızı kaybettik.
“YILDA EN AZ 500 ÖLÜM VAR”
*Ancak bizim takip ettiğimiz çalışmalara göre yıllık en az 500'ün üzerinde sahte içkiden ölümlerin olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye'deki bir anda bu kadar toplu ölüme sebep olan başka bir konu yok. Bir anda bu kadar çok alkolden kaynaklı ölümün Dünya'da herhangi bir örneği de yok.
*78 günde tam 98 yurttaşımız yaşamını yitirdi. Emniyet Birimlerimiz dışında ne bir yetkili çıkıp kamuoyunu tatmin edecek bir açıklama yaptı.
“ENGELLENMESİ ADINA ÇALIŞMA YAPILMADI”
*Ne sahte içkinin engellenmesine yönelik bir acil durum planı yapıldı ne de sahte içkinin yayılmasını önlemek adına etkili bir çalışma başlatıldı. Bu hafta itibariyle hala sahte içki ölümleri devam ediyor, hepiniz haberleri takip ediyorsunuz.
*En son Bursa'da 6 yurttaşımızın daha ölüm haberini aldık. Bursa'da tedavileri süren 11 kişiden 5'inin sağlık durumlarının ciddiyetini koruduğu belirtiliyor.
“EN ÖNEMLİ NEDENİ SİYASİ BOYUTUDUR”
*Peki, bu sahte içki neden tüketiliyor, neden ölümler devam ediyor. Biz bu soruların yanıtını ve çözüm önerilerimizi içeren raporumuzu kamuoyuyla paylaşıyoruz.
*Sahte içki tüketimi ve buna bağlı ölümlerin birçok boyutu var. Bunun vergi boyutu, ekonomik boyutu, hukuki boyutu ve siyasi boyutu var. Size bunlardan kısaca bahsetmek istiyorum. Bunlardan en önemli boyutu da siyasi boyutudur!
“DEVLETİN, VATANDAŞIN YAŞAMINA AÇIK BİR MÜDAHALESİDİR”
*Bu bir vergi politikası veya ekonomik tercih olmanın ötesinde siyasi bir tercih ve devletin vatandaşın yaşamına açık bir müdahalesidir. Sahte içki, etil alkolden üretilmesi gereken içkinin maliyetini düşürmek amacıyla metil alkol kullanılarak üretilmiş halidir.
*Bu içkilere farklı aroma ve boyalar ekleniyor, böylece rakı, votka, viski gibi içkilerin tadına yaklaştırılıyor. Genelde merdiven altlarında kaçak olarak elde edilen damacana veya pet şişelere konularak satılıyor. Daha da vahimi, bu içkiler sosyal medyadan da çok rahat, denetimsiz bir şekilde satışa sunuluyor.
“2020 YILINDA 642 BİN 409 LİTRE KAÇAK İÇKİ ELE GEÇİRİLDİ”
*Emniyet Genel Müdürlüğü'nden aldığımız rakamlara göre 2019 yılında 796 bin 320 litre ile 2020 yılının ilk 10 ayı itibariyle 642 bin 409 litre kaçak içki ele geçirildi. Bu sayılar yıldan yıla artıyor.
*Sahte içki tüketiminin artışının en önemli nedeni ise içki fiyatlarında özellikle son yıllarda yaşanan olağanüstü artışlardır. Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, ithal ve yerli alkollü içki fiyatları sıralamasında Türkiye Avrupa’da alkollü içkinin en pahalı olduğu 3'üncü ülke; OECD 2018 verilerine göre, Türkiye'yi dünya sıralamasında İzlanda, Norveç, Avustralya, İsveç ve Finlandiya'nın ardından en yüksek alkollü içki vergisi sıralamasında 6'ncı sıraya taşımıştır.
*Bu ülkelerde milli gelirin ülkemizden en az 6-7 hatta 10 katına kadar yüksek olduğunu da unutmayalım.
“TÜRKİYE EN PAHALI ÜLKE”
*Alkolden alınan vergi oranları içki tüketimini azaltmıyor aksine vatandaşı merdiven altı seçeneklere itiyor. Alkol fiyatındaki vergi yüzde 70'tir. 160 TL satış fiyatı olan 70'lik rakının 112 TL'si vergidir.
*Ülkemizde son 10 yılda rakıdan alınan vergi yüzde 443, biradan ise yüzde 365 oranında artmıştır. Bu bir siyasi tercihtir ve bu siyasi tercih Devletin insanların yaşam biçimine doğrudan müdahalesidir. Rakı satın alan yurttaş, rakı değil vergi içiyor. Rakının 1 kadehini kendi içiyorsa, 3 kadehini de devlete ısmarlıyor.
*Devlet alkol bağımlısı olmuş. Vergi gelirlerinin yüzde 12,5'i alkol ve sigaradan alınıyor. İnsanımızı sahte içki değil, bu yıl içki ve sigaradan 96 milyar lira vergi toplamayı planlayan AKP öldürüyor.
*Sahte içki AKP döneminde ortaya çıkmıştır, AKP'nin ürünüdür. Kimse keyfinden “içinde ne olduğunu bilmediği” sahte içkiyi satın almıyor.
“BU FİYATLAR BİREYLERİ EVDE İÇKİ YAPMAYA YÖNLENDİRİYOR”
*35'lik rakının ücreti 81 TL'ye, 70'lik rakının ücreti 160 TL'ye, 100'lük rakının ücreti 220 TL'ye tanınmış bir ithal viskinin ücreti 35'lik için 105 TL'ye, 100'lük için 250 TL'ye, 35'lik yerli votkanın ücreti 67 TL'ye, 70'liğin ücreti 120 TL'ye, 100'lüğün ücreti 169 TL'ye, tanınmış bir 35'lik ithal votkanın ücreti 83 TL'ye, 70'liğin ücreti 160 TL'ye yükseldiğini görüyoruz. Tüm bunlar bireyleri ‘evde içki yapımına' yönlendiriyor.
“ARAMA MOTORUNDA ‘EVDE ALKOL YAPIMI ARANIYOR”
*Arama motoru Google'da ‘etil alkol' ile ‘evde alkol yapımı' yazılarak yapılan arama sayısı 2020 yılında olağanüstü şekilde artmış. Orta gelirli bir yurttaş bu fiyatlarla nasıl içki satın alsın? Mecburen kendi imkânlarıyla ya evde içki yapıyor ya da sahtesini alıyor.
*Sahte içki fiyatları da yerel satıcılara göre değişmekle birlikte normalinden 4'te biri fiyatına kadar ucuz satılıyor. Rakı gibi içkiler 15-20 TL arası değişen çok düşük fiyatlara bulunabiliyor. Sahte içki sadece insanımızı öldürmüyor, vergi kaybına da neden oluyor.
“ÖTV KAYBI 1,56 MİLYAR TL”
*Sayıştay'a göre içki fiyatlarındaki artış yüzünden sadece Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kaybının 2019 yılı için en az 1,56 milyar TL'ye ulaşmış durumda. Bir yanda vergi kaybı var, bir yanda alkol bağımlısı bir bütçe ile karşı karşıyayız.
*İnsanlar bir aylığına sigara ve alkolü bıraksa, ülkenin ekonomisi çökecek duruma gelmiş. Sahte içkiden ölen insanların sorumlusu, bütçeyi alkole bağımlı hale getiren, içkiden yüzde 270'lere varan vergi alan AKP iktidarıdır.
ERDOĞAN’IN O SÖZLERİNİ HATIRLATTI
*Sahte içkinin yaygınlaşmasında siyasi bir boyut da var. Bakın, Erdoğan 31 Mayıs 2020 tarihinde ne diyor:
“Biz bu sigara müptelası olan vatandaşlarımızı çok seviyoruz. Bunların fiyatlarını arttıralım, belki o zaman bu işten yavaş yavaş kaçarlar diye düşünüyoruz fakat yine de kaçmıyorlar nedense? Ama biz yine vergiyi sigaraya bindireceğiz.”
*Bir yanda sevgiden söz ediyor, bir tarafta vergiyi bindireceğiz diyor. Yine Nisan 2018'de gençlere “Belediye Başkanlığımdan bu yana bulunduğum her yerde alkolü ben kaldırdım. Çok başlıklar attılar, çok köşe yazıları yazdılar. Ya bunları yazıyorsun da anayasaya niye bakmıyorsun? Anayasada devletin gençlikle ilgili görevi sayılırken, orada 'gençlerini kumardan, uyuşturucudan korur' diyor.
“BİR TEK İÇKİYE ODAKLANIYOR”
*Erdoğan, 5.8 milyon işsiz gencin olduğu ülkede nedense işsizliği, intiharları değil, bir tek içkiye odaklanıyor. Devletin görevi alkolizme karşı halkı korumaktır, doğru. Ama devlet bunu yaparken bilinçli olarak insanların bireysel tercihlerine de karışabilir mi, karışamaz.
*Eğer samimiyseniz iki kadeh rakı içeni değil, Samsun’da ‘iş, aş’ diyerek kendini asan insanları konuşun! Eğer samimiyseniz, gençleri bu kadar seviyorsanız biraz da 5.8 milyon genç işsizliği konuşun.
*Eğer samimiyseniz, devleti nasıl alkole bağımlı hale getirdiğinizi konuşun. Bir yandan alkol ve sigara kullananlara karşı görünüşte tavizsiz olan acımasızca davranan, düşük gelir seviyesindeki insanları ölümle burun buruna getiren bir anlayış. AKP, sıkılmadan kendi siyasetini bu insanlara finanse ettirmektedir.
“AKP İÇİN VİRÜSÜN YAYILMASININ SORUMLUSUNU TEKEL “
*Eğer Recep Tayyip Erdoğan samimi ise alkol ve sigaradan alınan vergileri kendi maaşını da aldığı Genel Bütçe'ye aktarmasın, alkol ve sigara bağımlılığını önlemek için mücadele eden kuruluşlara aktarsın.
*Sadece bunlar değil, salgın gerekçesiyle hiçbir yasaya, genelgeye uymamasına rağmen bir TEKEL yasağı gündeme geldi. AKP için virüsün yayılmasının sorumlusu TEKEL!
*Önce TEKEL bayilerinin 20.00'dan sonra satış yapmasına yasak getirdiler. Sonra, Valilik talimatıyla TEKEL bayiler, kuruyemişçiler kapatıldı. Talimatla devlet yönetiliyor, hukuk rafa kaldırılıyor.
*Bir tarafta AVM'ler, zincir marketler açık ama sırf alkollü ürün var diye kuruyemişçiler, büfeler, bakkallar kapalı! Bu kararlar akla, mantığa, bilime aykırı.
*155 bin TEKEL bayi, esnaflar aileleriyle taş mı yiyecek? Bu kararları kamuoyunun vicdanına bırakıyoruz.
“MAĞDURLARIN ORTAK YÖNÜ GEÇİM SIKINTISI”
“Sahte içkinin mali ve siyasi boyutunun yanı sıra bir de ekonomik boyutu var” diyen Ağbaba, CHP komisyonunun şehirlerde mağdurlarla yaptığı görüşmelerde ortak yönün geçim sıkıntısı olduğunu belirterek, o görüşmeleri şöyle anlattı:
*Komisyonumuzla birlikte gittiğimiz şehirlerde mağdurların en önemli ortak yönü, hepsinin geçim sıkıntısı yaşaması.
*İzmir'de N.T. isimli vatandaş “Su şişesi içerisinde 10 liraya aldığı sahte alkolden 3 kadeh içiyor. Param yoktu aldım” diyor.
*Yine İzmir'den M.G. isimli yurttaşımız “Kasaptım, şimdi işsizim. Param olmadığı için büfeden rakı aldım” diyor.
*Aydın'da Nazilli'de S. Ö. adlı yurttaşımız “Alkol fiyatları yüksek diye sahte içki aldım” diyor.
*Raporumuzda hepsi yazıyor, herkes içki fiyatlarının yüksek olmasından dolayı sahte içkiye yöneliyor. Her yıl yüzlerce insanımızı ucuz diye satın aldığı sahte içki nedeniyle kaybediyoruz.
*Üstelik bu ölümlerin medyaya yansıyanlardan çok daha fazla olduğunu da biliyoruz. Buna dur demezsek, ne yazık ki, yılbaşında da daha sonraki yıllarda da bu ölümler devam edecek.
KOMİSYONDAN İKTİDARA ÇAĞRI
Ağbaba ve CHP komisyonun sahte içki ölümlerinin son bulması için iktidara şu çağrıları yaptı:
1- En başta CHP olarak Meclis'e sunduğumuz araştırma önergemizi sunduk. Acilen bir komisyon kurup her yıl yüzlerce insanımızı kaybetmemize neden olan sahte içki üzerine çalışmalara başlamalıyız.
2- Alkolden alınan başta ÖTV olmak üzere yüksek vergileri makul seviyeye çekin. İçkiyi ucu açık gelir kapısı haline getirmeyin.
3- Alkol satış saatlerine ilişkin yasaklar esnetilsin. Ayrıca salgın gibi içkitüketimiyle doğrudan ilgisi olmayan gerekçelerle TEKEL bayileri, büfelerikeyfi olarak kapatmayın.
4- Alkol satışı kısıtlamasına uyulmaması nedeniyle yüksek meblağlarda kesilen ceza tutarlarını makul bir seviyeye indirin.
5- Alkol kaçakçılığı ve merdiven altı üretimlere karşı denetim ve tedbirleri artırın. Metil alkol içeren içki satışı yapan kişi veya işletmelere etkili cezalar verin.
6- Sosyal medyada yetkili olmayan kişi veya şirketlerin etil ve metil alkol satışına ilişkin denetimleri artırın.
7- En önemlisi alkol tüketimine ilişkin ideolojik ve kutuplaştırıcı söylemlerden vazgeçin. İçki tüketiminin bir yaşam tercihi olduğunu unutmayın.
Yorum Yazın